Trên địa bàn tỉnh hiện có gần 220 chợ, trong đó có trên 190 chợ nông thôn, đáp ứng cơ bản nhu cầu tiêu dùng, sinh hoạt, giao thương, trao đổi hàng hóa của nhân dân. Thời gian gần đây, các cấp, ngành chức năng đã quan tâm đầu tư nâng cấp, phát triển hệ thống chợ theo hướng đồng bộ, hiện đại; trong đó, đặc biệt quan tâm đến công tác BVMT.
Theo Cty Dịch vụ kinh doanh và quản lý chợ (TP Nam Định), trong những năm gần đây tại cả 4 chợ do Cty quản lý là chợ Rồng, chợ Mỹ Tho, chợ Phạm Ngũ Lão và chợ Hạ Long đã từng bước hoàn thiện các biện pháp BVMT như: thu gom chất thải rắn, thu gom nước thải, xử lý tiếng ồn. Cty đã quy hoạch, bố trí các khu quầy hàng, ki-ốt bán hàng hợp lý, bảo đảm về mật độ hộ kinh doanh, độ thoáng đãng và tự tản mát tiếng ồn; bố trí riêng biệt khu kinh doanh, buôn bán các mặt hàng tươi sống, phát sinh nhiều chất thải có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường, phát tán dịch bệnh cao như: thủy, hải sản, gia cầm tươi sống... Hằng năm, Cty đều chủ động tổ chức các buổi tập huấn, cấp chứng chỉ, ký cam kết chấp hành nghiêm các quy định về BVMT cho các hộ tham gia kinh doanh, buôn bán tại các chợ. Cty đã ký hợp đồng với Cty TNHH một thành viên Môi trường Nam Định thực hiện thu dọn rác thải phát sinh trong chợ.
 |
| Vệ sinh môi trường tại các chợ - Vấn đề đáng quan tâm |
Công tác thu gom được thực hiện vào cuối buổi bán hàng để bảo đảm thu tối đa lượng rác thải phát sinh trong ngày. Để việc thu gom rác thải đạt chất lượng cao nhất, Cty còn vận động, hướng dẫn các tiểu thương tự thu dọn lượng rác thải phát sinh nhỏ lẻ trong quá trình bán hàng đựng trong dụng cụ chứa rác có nắp đậy để cuối ngày đổ vào xe gom rác. Cty chủ động đầu tư và bố trí hợp lý hệ thống thùng rác dọc các tuyến đường trong chợ. Cuối buổi chợ, lực lượng công nhân dọn vệ sinh môi trường của Cty sẽ tổ chức thu dọn lần cuối để bảo đảm VSMT chợ luôn sạch sẽ sau mỗi ngày hoạt động. Tại chợ đêm Phạm Ngũ Lão, do đặc thù là chợ đầu mối tập kết, trung chuyển các mặt hàng nông sản, thực phẩm nên hằng ngày thường phát sinh lượng rác thải lớn.
Cùng với việc thực hiện đồng bộ các biện pháp BVMT như các chợ khác, Cty còn thành lập Đội quản lý công tác kinh doanh, buôn bán và BVMT trong chợ. Ngoài việc bảo đảm VSMT trong chợ, Đội còn tuyên truyền, hướng dẫn và giám sát, không để các hộ kinh doanh, buôn bán trong chợ vứt rác xuống lòng kênh T3-11; những trường hợp hộ kinh doanh, buôn bán bị lực lượng chức năng bắt gặp, phát hiện có hành vi vứt rác xuống lòng kênh sẽ bị xử phạt theo quy định đã cam kết. Nhờ đó, các hộ kinh doanh đã nâng cao ý thức tự giác, chấp hành nghiêm các quy định về thu dọn rác thải, VSMT. Tại chợ Mỹ Tho, nhờ tích cực tuyên truyền, vận động nên các hộ kinh doanh đã nhận thức rõ và thực hiện tốt công tác BVMT, tự giác giữ gìn vệ sinh nơi buôn bán, vứt đổ rác thải đúng nơi, đúng thời gian quy định.
Tại các chợ dân sinh của các phường, xã cũng đã từng bước nâng cao hiệu quả công tác BVMT. Trong đó, công tác thu gom rác thải phát sinh đều được các chợ thực hiện ngay vào cuối buổi kinh doanh, buôn bán. Tại chợ Thị trấn Thịnh Long (Hải Hậu), Hội CCB thị trấn đã thành lập tổ thu gom rác thải, tổ chức duy trì hoạt động nền nếp từ nguồn kinh phí vận động các hộ kinh doanh trong chợ đóng góp theo thỏa thuận. Tất cả lượng rác thải phát sinh của các tiểu thương trong chợ đều được thu gom sạch sẽ trong ngày.
Tuy nhiên, chất lượng công tác BVMT tại nhiều chợ trên địa bàn tỉnh vẫn còn hạn chế do nhiều chợ đã được đầu tư xây dựng từ lâu hoặc được nâng cấp, cải tạo nhiều lần nên chưa đạt chuẩn. Hệ thống thoát nước tại phần lớn các chợ chưa đồng bộ, chỉ đáp ứng được khả năng thoát nước thải thô, mà chưa được đầu tư hệ thống lắng, lọc, xử lý nước thải sơ bộ. Ngay tại chợ Mỹ Tho, hệ thống thoát nước đến thời điểm này đã không còn đáp ứng đủ khả năng thoát nước do số hộ kinh doanh, buôn bán tăng nhanh so với giai đoạn thiết kế, đầu tư chợ ban đầu. Đặc biệt, hầu hết số chợ trên địa bàn tỉnh là chợ hạng 3 và chợ hạng 2; gần 2/3 trong số đó là chợ tạm, có quy mô nhỏ, phát triển tự phát; đội ngũ cán bộ quản lý chợ chưa được đào tạo nghiệp vụ nên công tác quản lý khai thác hoạt động của các chợ nói chung và thực hiện nhiệm vụ BVMT nói riêng còn hạn chế.
Bên cạnh đó, công tác xã hội hóa đầu tư cho chợ còn thấp, chủ yếu từ nguồn vốn ngân sách Nhà nước...; cơ chế, chính sách cho việc phát triển và quản lý chợ chưa thực sự khuyến khích các tổ chức đơn vị, doanh nghiệp đầu tư, khai thác chợ. Vì vậy, tại một số chợ vùng nông thôn, tình trạng xả rác thải bừa bãi, chất thành đống ở khu vực xung quanh chợ, không có biện pháp thu gom, xử lý vẫn còn phổ biến; hay các chợ ven sông vẫn xảy ra tình trạng xả rác bừa bãi xuống lòng sông khiến dòng chảy bị ứ đọng, không khí quanh khu vực chợ bị ô nhiễm, bốc mùi xú uế, gây ô nhiễm môi trường, mất vệ sinh an toàn thực phẩm, đe dọa sức khỏe cộng đồng.
Thời gian tới, để kết hợp hài hòa giữa phát triển thương mại gắn với BVMT, góp phần thúc đẩy hoạt động giao thương theo hướng sạch đẹp, văn minh, Ban quản lý các chợ cần chú trọng công tác tuyên truyền, trang bị thêm các bảng quy ước BVMT đặt trong khu vực chợ để các hộ kinh doanh nghiêm túc, tự giác chấp hành, góp phần giữ gìn khu vực kinh doanh sạch, đẹp, thông thoáng; thành lập và duy trì hoạt động quản lý BVMT chợ, đầu tư bổ sung các trang thiết bị chứa rác; vận động các hộ kinh doanh, buôn bán trong chợ thực hiện việc phân loại rác thải, hình thành ý thức tốt về phân loại rác tại nguồn, tạo thuận tiện cho việc thu hồi và tái chế sử dụng, từng bước đưa công tác quản lý BVMT đi vào chiều sâu./.
Bài và ảnh: Nguyễn Thanh Thúy
